Gỗ là tài nguyên thiên nhiên quan trọng, không chỉ phục vụ ngành mỹ nghệ, sân vườn mà còn đóng vai trò trong bảo tồn môi trường. Để quản lý hiệu quả, luật pháp Việt Nam đã xây dựng hệ thống phân loại nhóm gỗ, kèm theo quy định nghiêm ngặt về khai thác và mua bán. Trong bài viết này, Mỹ Nghệ Sân Vườn sẽ cung cấp thông tin chi tiết về luật phân loại nhóm gỗ, ví dụ thực tế về khu vực phân bổ, cùng quy chế và mức phạt liên quan.
Phân Loại Nhóm Gỗ Theo Luật Việt Nam
Hệ thống phân loại nhóm gỗ tại Việt Nam được quy định bởi Quyết định số 2198-CNR ngày 26/11/1977 của Bộ Lâm nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), sau đó bổ sung bởi Quyết định số 334/CNR ngày 10/5/1988. Gỗ tự nhiên được chia thành 8 nhóm (I đến VIII) dựa trên độ bền, tỷ trọng, giá trị kinh tế và mức độ quý hiếm:
- Nhóm I: Gỗ quý hiếm, bền, vân đẹp, giá trị cao (ví dụ: sưa, trắc).
- Nhóm II: Gỗ cứng, chịu lực tốt (ví dụ: lim, gụ).
- Nhóm III: Gỗ nhẹ, bền, dẻo (ví dụ: thông đỏ, long não).
- Nhóm IV: Gỗ thớ mịn, dễ gia công (ví dụ: xoan đào, mít).
- Nhóm V: Gỗ trung bình, dùng trong xây dựng (ví dụ: dầu, muồng).
- Nhóm VI: Gỗ nhẹ, dễ chế biến (ví dụ: bạch đàn, keo).
- Nhóm VII: Gỗ nhẹ, chịu lực kém (ví dụ: sung, dừa).
- Nhóm VIII: Gỗ rất nhẹ, dễ mối mọt (ví dụ: bồ đề, bông gòn).
Ngoài ra, Nghị định 18/HĐBT ngày 17/1/1992 phân loại thêm:
- Nhóm IA: Gỗ cấm khai thác thương mại (ví dụ: sưa đỏ).
- Nhóm IIA: Gỗ hạn chế khai thác (ví dụ: lim xanh).
Khu Vực Phân Bổ Gỗ Tại Việt Nam
Dưới đây là các ví dụ cụ thể về tên gỗ và khu vực phân bổ tại Việt Nam:
- Gỗ lim xanh (Nhóm II):
- Khu vực phân bổ: Rừng tự nhiên ở Lạng Sơn, Hà Giang, Quảng Nam, Tây Nguyên (Đắk Lắk, Gia Lai).
- Đặc điểm: Gỗ cứng, màu nâu đỏ, dùng làm bàn ghế sân vườn hoặc tượng mỹ nghệ.
- Gỗ sưa đỏ (Nhóm IA):
- Khu vực phân bổ: Quảng Nam (rừng Nam Giang), Hà Tĩnh, Nghệ An.
- Đặc điểm: Gỗ quý hiếm, màu đỏ đậm, cấm khai thác vì nguy cơ tuyệt chủng.
- Gỗ xoan đào (Nhóm IV):
- Khu vực phân bổ: Hòa Bình, Sơn La, đồng bằng Bắc Bộ (Hà Nội, Bắc Giang).
- Đặc điểm: Gỗ nhẹ, thớ mịn, phổ biến trong chế tác chậu cây và bàn ghế.
- Gỗ bạch đàn (Nhóm VI):
- Khu vực phân bổ: Đồng Nai, Bình Phước, Tây Nguyên (Kon Tum).
- Đặc điểm: Gỗ nhẹ, dễ trồng, dùng làm giàn leo hoặc kệ sân vườn.
- Gỗ nghiến (Nhóm IIA):
- Khu vực phân bổ: Cao Bằng, Bắc Kạn (rừng núi cao).
- Đặc điểm: Gỗ bền, màu nâu sẫm, hạn chế khai thác do số lượng giảm.
Quy Chế Khai Thác Gỗ Theo Luật Việt Nam
Luật Lâm nghiệp 2017 và Nghị định 35/2019/NĐ-CP quy định rõ về khai thác gỗ:
- Khai thác hợp pháp:
- Chỉ được khai thác trong rừng sản xuất hoặc rừng trồng, cần giấy phép từ UBND cấp tỉnh hoặc Sở Nông nghiệp.
- Gỗ khai thác phải có dấu búa kiểm lâm và bảng kê lâm sản (Thông tư 27/2018/TT-BNNPTNT).
- Cấm khai thác:
- Gỗ Nhóm IA (như sưa đỏ) không được khai thác thương mại, chỉ cho phép nghiên cứu khoa học với giấy phép đặc biệt từ Bộ Nông nghiệp.
- Gỗ trong rừng đặc dụng, rừng phòng hộ chỉ khai thác khi cây chết hoặc phục vụ quản lý (phê duyệt từ Bộ).
- Hạn chế khai thác:
- Gỗ Nhóm IIA (như lim xanh, nghiến) cần giấy phép, báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), và giới hạn số lượng.
Ví dụ:
- Một xưởng tại Gia Lai muốn khai thác gỗ lim xanh trong rừng sản xuất. Họ phải xin giấy phép từ Sở Nông nghiệp Gia Lai, lập kế hoạch phục hồi rừng và được kiểm lâm xác nhận nguồn gốc gỗ.
Quy Định Về Mua Bán Gỗ
Nghị định 102/2020/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 120/2024/NĐ-CP, hiệu lực từ 15/11/2024) quy định mua bán gỗ hợp pháp:
- Mua bán trong nước:
- Gỗ cần bảng kê lâm sản, hóa đơn bán hàng (rừng tự nhiên) hoặc phiếu xuất kho (doanh nghiệp).
- Gỗ nhập khẩu phải có chứng nhận nguồn gốc từ quốc gia xuất khẩu.
- Xuất khẩu:
- Gỗ phải được kiểm tra tính hợp pháp, không thuộc Nhóm IA hoặc rủi ro (Phụ lục CITES, Nhóm IIA).
- Doanh nghiệp Nhóm I (tuân thủ tốt) được ưu tiên thủ tục xuất khẩu.
Ví dụ:
- Xưởng Mỹ Nghệ Sân Vườn mua gỗ xoan đào từ Sơn La để làm chậu cây. Họ cần bảng kê từ chủ rừng Sơn La và hóa đơn để chứng minh hợp pháp.
Mức Phạt Vi Phạm Về Gỗ
Nghị định 35/2019/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP) quy định mức phạt:
- Khai thác gỗ trái phép:
- Nhóm IA (sưa đỏ): Phạt 10-200 triệu đồng (rừng sản xuất), 25-120 triệu đồng (rừng đặc dụng/phòng hộ).
- Nhóm IIA (lim xanh): Phạt 1-200 triệu đồng (rừng sản xuất), 2-100 triệu đồng (rừng đặc dụng).
- Hình phạt bổ sung: Tịch thu gỗ, sung công quỹ.
- Mua bán, vận chuyển gỗ không giấy tờ:
- Phạt 1-5 triệu đồng nếu không có lý lịch gỗ.
- Giá trị lâm sản trên 475 triệu đồng: Phạt 475-500 triệu đồng, có thể truy cứu hình sự (Điều 188 Bộ luật Hình sự – phạt tù 6 tháng đến 20 năm).
- Phá rừng chứa gỗ quý:
- Phạt 3-100 triệu đồng tùy giá trị thiệt hại.
Ví dụ:
- Một cá nhân khai thác trái phép 5m³ gỗ nghiến tại Bắc Kạn (rừng đặc dụng). Họ bị phạt 50-100 triệu đồng và tịch thu toàn bộ gỗ.
Tầm Quan Trọng Của Quy Định
- Bảo tồn tài nguyên: Ngăn khai thác quá mức, bảo vệ gỗ quý như sưa, lim.
- Thị trường minh bạch: Đảm bảo gỗ hợp pháp, tăng uy tín quốc tế.
- Ứng dụng thực tế: Tại Mỹ Nghệ Sân Vườn, chúng tôi chỉ sử dụng gỗ từ nguồn hợp pháp, góp phần bảo vệ môi trường.
Kết Luận
Luật Việt Nam về phân loại nhóm gỗ là công cụ quan trọng để quản lý tài nguyên rừng. Từ gỗ lim xanh ở Tây Nguyên, gỗ sưa đỏ ở Quảng Nam, đến gỗ xoan đào ở Sơn La, mỗi loại gỗ đều có quy định khai thác và mua bán cụ thể. Vi phạm có thể dẫn đến phạt tiền nặng hoặc tù giam. Nếu bạn cần sản phẩm mỹ nghệ sân vườn từ gỗ hợp pháp, hãy liên hệ Mỹ Nghệ Sân Vườn – nơi cung cấp giải pháp bền vững với 7 năm kinh nghiệm!
